donderdag
25 apr
‘Ik ben pas 51 en heb dus nog een hele toekomst voor me’, zei Pierre Elemans op 30 november 1984 tegen het Algemeen Dagblad. Een maand later overleed de op één na laatste burgemeester van Erp.
In 2019 begon Hart op deze site iets dat een traditie moet worden: historische verhalen over personen uit het Meierijstadse verleden. Met als het even kan een link naar het heden. We begonnen op 24 december 2019 met Marcus van Gerwen in Sint-Oedenrode, vervolgden de reeks een jaar later met ingenieur Goudriaan in Veghel en strijken nu neer in Erp.
***
Hart koestert warme gevoelens voor Erp en dat is niet alleen omdat onze nummer 10 op de kandidatenlijst, Wilco Verbruggen, daar woont. Het is vooral omdat Erp het dorp is tussen tafellaken en servet – en dat is geen benijdenswaardige positie.
Posities die niemand benijdt, daar heeft Hart wat mee.
Wie buitenstaanders uitlegt wat Meierijstad is, begint al snel over de fusie van drie gemeenten. En vergeet dan dat het er ooit vier waren. Als het gaat over de grote kernen, dan komt Erp er niet aan te pas. Als er met vertedering wordt gesproken over de kleine dorpen, dan is Erp met haar 7.000 inwoners weer te groot.
Boerdonk is schattiger, Veghel imposanter.
‘Erp was nooit een belangrijke plaats’, sabelt Wikipedia het dorp neer. De auteur gooit er nog een citaat uit de negentiende eeuw tegenaan. ‘Geen schoon dorp’, lezen we. En: ‘Men treft er […] weinig aanmerkenswaardigs aan’.
Typisch een schrijver die naar gebouwen en straten kijkt en niet naar mensen.
Maar misschien verbergen deze, nogal neerslachtige, teksten wel de schoonheid van een tegen-wil-en-dank-dorp. Misschien laten ze zien wat er zo bijzonder aan Erp is. Dat Erp het dorp is dat maar niet gezien wil worden. Dat nogal eens pech had. En dat daaruit haar bestaansrecht ontleedt. Een gevoel van ‘Wij hebben de rest van de wereld niet nodig om te weten dat we de moeite waard zijn’.
Voorbeelden te over. Zowel in de categorie Ernstig als Klein Bier.
In de zeventiende eeuw was zowat heel Brabant bezet door de Verenigde Nederlanden, behalve Het Vrije Land Van Ravenstein. Zul je altijd zien: de grens van dat voor katholieken vrije gebied lag vlak naast Erp. Vanuit dat dorp mochten de Erpenaren kijken naar de vrijheid.
In de Tweede Wereldoorlog had Erp een burgemeester van stavast. Hij eindigde in een concentratiekamp.
Bedenken bewoners, verenigingen én gemeente een Omnipark, bekent de verantwoordelijke wethouder schoorvoetend dat ze geen idee heeft waar het van betaald moet worden.
Wordt er een burgemeester met een staat van dienst benoemd, gaat ie na een dag of tien dood.
***
Die burgemeester – en de Erpenaren hoeven niet verder te lezen, want weten de rest al – is Pierre Elemans. Hij wordt op 16 december 1984 beëdigd als zestiende burgemeester van Erp. Voor het Algemeen Dagblad (AD) is het aanleiding om te vragen wat een Osse wethouder bezielt om de overstap naar zo’n kleine gemeente te maken.
De journalist had in een telexbericht gelezen dat Elemans 57 jaar was. ‘Ho, ho, die leeftijd is verkeerd’, citeert het AD de burgervader in de krant van 1 december van dat jaar. ‘Ik ben pas 51 en heb dus nog een hele toekomst voor me.’
Die hele toekomst duurt anderhalve week. Op 27 december van dat jaar overlijdt hij.
Hart vond het bidprentje van Elemans: ‘Pierre was een echt gevoelsmens, joviaal, open, opgewekt, iemand die erg gesteld was op sfeer en gezelligheid, erg begaan met het lief en leed van anderen. Hij hield van het leven en hij leefde dat leven intens tot zijn diepste vezels’.
Elemans zou zich prima thuis hebben gevoeld in Erp.
***
En dan is er nog die andere alinea op datzelfde bidprentje. Zinnen die inspirerend kunnen zijn voor hedendaagse overheidsbestuurders. En misschien nog wel meer voor iedereen die geen burgemeester, wethouder of raadslid is.
‘Als bestuurder heeft hij vele beslissingen moeten nemen en hij wist dat zijn beslissingen van invloed konden zijn op de omstandigheden van andere mensen. Hij hield daar terdege rekening mee en het liefst had hij het iedereen naar de zin gemaakt, maar ook hij moest ervaren dat dat een onmogelijke opgave was.’
In een tijd dat democratie steeds vaker wordt verward met ‘De overheid moet potjandorie doen wat ík wil’ moesten we die tekst misschien vastleggen. In een steen beitelen of zo. En die steen dan op een prominente plek in Erp neerzetten of -leggen.
Dat iemand daar dan langsloopt, leest en zegt: ‘Men treft in Erp iets aanmerkenswaardigs aan’.
Over de foto bij dit artikel: Pierre Elemans in 1978 tussen Cor van De Rakt (links) en Burgemeester Louis Jansen. Van de Rakt en hij waren wethouders in dit tijd. Hart had graag een foto willen plaatsen waar de man alleen op staat, bij voorkeur gemaakt in Erp. Rechtenvrij niet te vinden. Hieronder de tekst van het bidprentje van destijds.
