Over Wilhelmke Pap, varkens en hockey

Meierijstad mag dan geen Oeteldonk zijn, als het om het carnaval gaat hebben de dorpen ook best een boeiende historie. Die gaat over Wilhelmke Pap, Maison van den Boer en een Schijndelse hockeyclub.

Hoewel de oorsprong van carnaval teruggaat tot de Middeleeuwen en het feest in de 19e eeuw in Breda, Maastricht en Den Bosch wordt afgestoft, duurt het nog een poos voor ook de rest van ‘Nederland onder de rivieren’ zich eraan overgeeft.

Neem Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. Daar moeten we wachten tot na de Tweede Wereldoorlog voor het er langzaamaan van komt.

Schorsbos

Schijndel is er als eerste bij. In 1949 viert hockeyclub De Hopbel een besloten carnavalsavond in haar clubhuis Amicitia. Piet van de Wiel, vader van de in het dorp bekende Puskas (eigenaar Schijndels Weekblad, overleden in 2008) is er de eerste carnavalsprins.

[tekst gaat verder onder kader en foto]

Ouders en twee zussen van fractievoorzitter Mirjam van Esch kijken naar de optocht in Schijndel, ergens in de jaren 60.

Zes jaar later is er de oprichting van Prinsenclub De Hopplukkers, een naam die verwijst naar de hopteelt, die in het verleden zo belangrijk was voor Schijndel. Of, moeten we in carnavalstijd zeggen: Schorsbos. En dat komt dan weer van het eeuwenoude Skinle, wat een samenvoeging van schors en bos is.

Papgat

Maar dat weten de ‘Schorsborsers en Schorsbosserinnekes’ natuurlijk al. Wat ze mogelijk niet weten is waarom in Sint-Oedenrode Papgat Papgat heet. Die benaming is gekozen in 1958 en vindt zijn oorsprong ruim een halve eeuw eerder, als half Brabant de magen vult met pap. Pap vult en is goedkoop, vandaar.

[tekst gaat verder onder de foto]

Pieter van de Kamp, bestuurs- en steunfractielid van Hart viert carnaval in Rooi. Foto is van héél lang geleden. In zijn armen een petekind.

En dan is er nog Wilhelm van der Hagen (1845-1919), die in die tijd mede-eigenaar is van de lokale zuivelfabriek op de Markt. Wilhelm is een kwaaie als het aankomt op belasting betalen, maar is toch vooral een vrolijke man, die bekend staat om zijn olijke streken. Dan worden ’s nachts alle stoelen van de caféterrassen gehaald en opgestapeld op de kiosk gezet. Om eens wat te noemen.

[tekst gaat verder onder de foto]

Raadscommissie- en Hart-bestuurslid Lambèr Gevers kon zo snel geen carnavalsfoto uit zijn jeugd vinden. ‘Als je deze plaatst, gelooft elke jongere dat ik verkleed was’, aldus Lambèr.

In besloten kring speelt Wilhelm al eens de rol van Prins Wilhelmke Pap d’n Urste. En dus wordt in 1958 bij de oprichting van de Rooise Carnavalsclub De Papbuik gestart met Prins Wilhelmke Pap d’n Twidde.

Kuussegat

Veghel moet er in 1951 ook aan geloven. Stamgasten van Maison van den Boer houden dat jaar een eerste besloten carnavalsavond. Dat gebeurt in een zaal die voor die gelegenheid Kalverdonk wordt genoemd.

Donk is een knipoog naar Oeteldonk en het kalf verwijst naar de historische kalvermarkt die in die tijd nog op de Markt wordt gehouden. En ja, een kalf is in het lokale dialect een kuus. Veghel is dus Kuussegat.

[tekst gaat verder onder de foto]

Laurens van Voorst (links). nu raadslid namens Hart, ergens begin of halverwege jaren 60 tijdens carnaval. Verkleed als BBB’er.

Een overzicht van de Veghelse carnavalshistorie kan niet zonder Vudel te noemen. Vudel begint ooit als een poging om de ooit bedachte fusie van Veghel met Uden ook tot een gezamenlijke carnavalsgemeente te maken.

Die fusie komt er niet, maar Vudel wordt nog altijd op de vrijdag voor carnaval gehouden. Het geldt als het grootste carnavalsfeest in de wijde omgeving, waarbij wel moet worden aangetekend dat het muzikaal gezien niet helemaal carnavalesk is: behalve carnavalskrakers, klinkt er ook hardstyle, freestyle en dat soort dingen. Geen kuus die er mee zit.

Bronnen: BHIC, websites carnavalsverenigingen, Wiki Schijndel, Wikipedia en meer.

De foto bovenaan bij dit artikel komt uit privécollectie van Mirjam van Esch. Gemaakt in de jaren 60 in Schijndel