donderdag
15 mei
Met een gemeentelijk energiebedrijf lijkt de PNEM van weleer een beetje terug te komen. Hart is positief.
In de jaren negentig leefde het idee dat ‘de markt’ alles beter kan dan de overheid. Het leidde tot opheffing van provinciale energiemaatschappijen zoals de Brabantse PNEM. Inmiddels groeit het besef dat wat voor de samenleving cruciaal is van ons allemaal moet zijn en dus van de overheid. Ziedaar de reden dat nogal wat gemeenten werken aan de oprichting van eigen energiebedrijven.
Burgerberaad
Afgelopen donderdag werd de lokale politiek tijdens een beeldvormende avond geïnformeerd over hoe Meierijstad daaraan werkt. Wat zo mooi aan het idee is: het werd ingebracht tijdens een bijeenkomst van zestig willekeurig gelote inwoners van Meierijstad. Die voorloper van wat binnenkort een echt burgerberaad wordt, kwam bijeen in maart 2023. Hart was erbij en hoorde daar hoe een inwoner pleitte voor een lokaal, gemeentelijk energiebedrijf.
Eerlijk is eerlijk: ambtenaren waren toen ook al met dat idee bezig en vertelden er enkele weken later al over tijdens een beeldvormende avond. ‘Het bestaat nog nergens, maar het kan zowel technisch als juridisch’, vertelde een beleidsmedewerker toen.
[tekst gaat verder onder de foto]
Zestig willekeurig gekozen inwoners spraken twee jaar geleden al over een eigen energiebedrijf in Meierijstad.
Twee jaar later is het idee in Meierijstad niet alleen verder uitgewerkt, ook andere gemeenten in de regio spelen met het idee. Afgelopen donderdag vertelde dezelfde beleidsmedewerker van destijds dat zowel Eindhoven als ’s-Hertogenbosch zo’n bedrijf willen oprichten en dat ze dat samen gaan doen met bestaande energiebedrijven.
Slecht idee
Dat is een slecht idee, hoorde én vindt Hart. Niet alleen kunnen die van Shell en Vattenval elk moment uit zo’n constructie stappen, hun deelname betekent ook dat het nieuwe bedrijf mikt op winst. Winst die er komt omdat inwoners voor stroom meer betalen dan het opwekken en leveren daadwerkelijk kost.
Hart vindt dat zo’n nieuw energiebedrijf gestoeld moet zijn op dezelfde principes als de riool- en de afvalstoffenheffing. De kosten worden een op een doorbelast. De gemeente legt er niet op toe en, nog belangrijker, verdient er ook geen cent aan. Dat is eerlijk.
Hiermee hebben inwoners en bedrijven in Meierijstad meteen het eerste voordeel van zo’n lokaal energiebedrijf te pakken. De energieprijzen gaan de komende tien tot twintig jaren naar verwachting meerdere keren over de kop (‘Reken voor 2030 op een prijsverhoging per huishouden van zes- tot zevenduizend euro per jaar’, hoorde Hart tijdens de bijeenkomst) en dus is het zaak om de markt buiten de deur te houden.
Uitval van energie
Het tweede voordeel is dat ‘Energiebedrijf Meierijstad’ het risico op netcongestie en uitval van elektriciteit vermindert: het idee is dat een derde wordt ingekocht bij de traditionele energiereuzen als Essent, dat een derde zelf wordt opgewekt en dat een derde bestaat uit stroom van die twee bronnen die in batterijen wordt opgeslagen.
Die risicospreiding is belangrijk. Inmiddels raken steeds meer beleidsmakers, inwoners en ondernemers doordrongen van het feit dat een betrouwbare energievoorziening niet heel vanzelfsprekend is. Veiligheidsregio Utrecht publiceerde een zogeheten praatplaat over de gevolgen van stroomuitval. Al na enkele uren zijn de gevolgen ernstig. Zie de pdf hieronder.
Hart is enthousiast
Naar verwachting krijgt de gemeenteraad nog voor de zomervakantie een voorstel van het college over de vervolgstappen op weg naar zo’n energiebedrijf. Het wordt ‘een construct’ waarbij lokale ondernemers, inwoners (bijvoorbeeld via Energiecorporatie Meierijstad) en de gemeente de handen ineenslaan.
Hart beseft dat er nog heel wat hobbels te nemen zijn (om eens wat te noemen: elke locatie voor een batterij gaat vast tot protesten leiden), maar is enthousiast over het idee.
Mirjam van Esch, fractievoorzitter van Hart: ‘Zaken die voor het functioneren van de samenleving cruciaal zijn, moeten we niet overlaten aan bedrijven. Die moeten we in eigen hand houden. En graag zo lokaal als maar kan, want dat zorgt voor directe invloed van inwoners. Dus ja, zo’n lokaal energiebedrijf zien we wel zitten’.
