Schaarse woningen: wie krijgt voorrang?

De gemeente werkt aan plannen om de schaarse woonruimte eerlijk te verdelen. Dat gaat leiden tot een pittige discussie in de gemeenteraad, voorspelt Hart.

Gemeenten mogen een zogeheten huisvestingsverordening instellen om de betaalbare woonruimten eerlijk of eerlijker te verdelen. Wie krijgt er voorrang en wie niet?

Het gaat daarbij om huurwoningen en koopwoningen tot € 405.000, hoorde Hart afgelopen donderdag tijdens een beeldvormende avond over het onderwerp.

De wet op dit gebied wordt momenteel gewijzigd en maakt het in de nabije toekomst mogelijk om 50% van die zogeheten betaalbare woningen te reserveren voor mensen die aantoonbaar een binding hebben met de gemeente. Bijvoorbeeld omdat ze er al wonen, omdat ze vanwege studie maar eventjes elders wonen of omdat ze hier werken.

‘Eigen volk eerst’

Nu al is duidelijk dat de meningen in de gemeenteraad stevig verdeeld zijn. Zo wil de fractie van Lokaal al sinds jaar en dag een ‘eigen volk eerst’-regeling én pleiten ze voor minder of geen sociale woningbouw in diverse kleine kernen. Het is een regeling die, wat je er ook van vindt, de woningnood niet oplost. Daarover zo meer.

[tekst gaat verder onder de foto]

Spandoek aan de rand van Keldonk.

Het standpunt sluit echter wel aan bij de gevoelens in kernen als Keldonk, dat zichzelf ‘een dorp van zelfbouwers’ noemt. Maar het staat haaks op het huidige gemeentelijke beleid, dat gesteund wordt door Hart. De fractie vindt het principieel onjuist om mensen die afhankelijk zijn van sociale huur te weren uit bepaalde dorpen.

De partij erkent trouwens dat er vanuit dorpen als Keldonk weinig vraag naar sociale huur is. Zoals toenmalig Area-directeur Jan van Vucht al eens zei: het aanbod daar wordt zelden of nooit bezet door Keldonkers, maar door mensen uit Veghel die daar alsmaar geen huurwoning kunnen vinden.

Hoe die twee belangen tegen elkaar moeten worden afgewogen is een kwestie van politieke keuzes. En ja, er valt voor elk argument wat te zeggen.

Belang van schaarste

Dat geldt sowieso voor het hele thema verdeling van schaarste. Een schaarste die is veroorzaakt door landelijke politieke besluiten. De wereld van volkshuisvesting werd in de jaren negentig veranderd in een woningmarkt. Terwijl woningcorporaties met hele hoge heffingen werden uitgeknepen, profiteerden projectontwikkelaars en beleggers van de schaarste. Die was en is in hun zakelijk belang.

Aan de onderkant van die woonmarkt worden kwetsbare groepen tegen elkaar uitgespeeld. Vijf jaar geleden voerde Hart op deze site stadssocioloog Gwen van Eijk op en die wees er toen al op dat de verleiding groot is om zondebokken te zoeken. En dat die zondebokken zelden de zondaars zijn.

[tekst gaat verder onder de foto]

Gwen van Eijk (screenshot)

Moet een alleenstaande met kinderen voorrang krijgen boven iemand die door tegenslag jaren in een instelling woonde en nu dakloos is? Moet iemand die vlucht voor oorlogsgeweld en dictatuur eerder aan de beurt komen dan een woningzoekende die hier is geboren en getogen?

Heftige reacties

Dat soort vragen borrelen op bij de discussie over de huisvestingsverordening. Vragen waar we enerzijds niet omheen kunnen en die anderzijds niet nodig waren geweest, als de overheid gewoon de regie had gehouden over woningbouw.

Een groep die in dit verband nogal eens tot heftige reacties leidt, is die van de statushouders. Mensen die ooit asielzoekers waren en waarvan is vastgesteld dat ze volgens Nederlandse en Europese wetten en regels recht hebben om hier een aantal jaren te wonen.

Het is een ingewikkeld vraagstuk. Om te beginnen zijn er praktische redenen om die mensen wél voorrang te geven: de opvanglocatie Ter Apel en de azc’s zitten overvol en dat komt vooral omdat statushouders maar geen huis krijgen aangeboden.

Overal welkom

Hart is echter van mening dat ‘voortrekken’ oneerlijk is. Want is zo’n statushouder meer te beklagen dan, pak hem beet, een vrouw die slachtoffer is van een gewelddadige man en maar geen woning krijgt aangeboden? Dit soort dilemma’s leidt dus tot het tegen elkaar uitspelen van kwetsbare mensen en het ten onrechte aanwijzen van zondebokken.

En dan is er nog dit. Zo’n mogelijke verordening is bedoeld om mensen te beschermen die afhankelijk zijn van relatief goedkope huizen. Dat is mooi. Maar het is tegelijkertijd gênant dat iemand die een miljoen te besteden heeft, zowat overal welkom is – met of zonder binding met een gemeente.

Foto bij dit artikel: Straat in Keldonk. Het dorp heeft veel koopwoningen, vaak door Keldonkers zelf gebouwd.