donderdag
18 apr
Aan de Kerkstraat in Wijbosch staat een boerderij waarvan delen vijfhonderd jaar oud zijn. En toch is het geen monument.
Binnenkort buigt de gemeenteraad zich over een wijziging van het bestemmingsplan Kerkstraat 29 in Wijbosch. Die wijziging maakt het mogelijk om van de eeuwenoude boerderij twee woningen te maken.
Stankcirkel
Het is een mooi plan. De boerderij, op dit moment weinig meer dan een krot, wordt verplaatst zodat het gebouw buiten de stankcirkel van een agrarisch bedrijf valt. De cultuurhistorische waarden blijven behouden, zo is het plan.
De monumentencommissie bemoeide zich er op verzoek van het college mee en sprak de wens uit dat bij de verplaatsing ‘dezelfde systematiek wordt gehanteerd als bij verplaatsing van een monument’.
Hart, dol op het behoud van wat maar behouden kan worden, vindt het fijn. Maar ook raar. Want als de monumentencommissie wil doen alsof de stevig ingezakte boerderij een monument is, waarom ís het dan geen monument?
Beschermen
Redenen genoeg voor die status. Hoekgevelboerderijen als die aan de Kerkstraat zijn oud en bijzonder – ze werden alleen in midden- en oost-Brabant gebouwd. Of verbouwd, want het zijn boerderijen die eerder zogeheten hallenhuizen waren, boerderijen waarbij het woondeel en de rest van de boerderij slechts gescheiden waren door een muur.
In 2012 publiceerde Monumentenhuis Brabant over Kerkstraat 29 een zogeheten ‘redengevende omschrijving’, een document bedoeld om het gebouw tot monument te verklaren. Wie de tekst leest snapt niet dat het er niet van kwam. De boerderij is volgens drs. Elke de Rooij zowel cultuur- als kunst- en architectuurhistorisch van ‘bijzondere waarde’.
In 2015 werd de tekst door de toenmalige gemeente Schijndel er nog eens bij gepakt. Aanleiding was ook toen het plan om de boerderij, een van de oudste in Noord-Brabant, te herbestemmen tot twee woningen. Dat ging niet door vanwege een naastgelegen agrarisch bouwvlak. Vanwege stank dus.
Tijdgeest
Saillant: PvdA/GroenLinks vroeg afgelopen week het college van Meierijstad waarom de inmiddels vervallen boerderij nooit tot monument is verklaard. In het antwoord gaat het over de tijdgeest van de jaren zestig van de vorige eeuw. In werkelijk moet het PvdA-smaldeel van de fractie vooral naar zichzelf kijken: in 2015 zat die partij aan het stuur in Schijndel en kwam het niet tot die status.
In afwachting van een nieuwe bestemming trok de eigenaar een paar jaar geleden plastic overspanning over het dak in een poging het wind- en waterdicht te maken. Met weinig succes: het doek waaide nogal eens van het dak.
Openluchtmuseum
Hart zag het hoofdschuddend aan. Want potjandorie, het gaat hier over een boerderij waarvan de kern dateert uit de zestiende eeuw. De monumentencommissie stroopt nu stoer de mouwen op, maar heeft feitelijk niets te zeggen over een boerderij die géén monument is.
Het neemt niet weg dat Hart blij is dat gemeente en eigenaar beloven dat de verplaatste boerderij het historisch karakter zal behouden.
Heel veel moeten we ons daar niet bij voorstellen. Want uiteindelijk gaat het over twee huizen en dat was toch echt ooit één boerderij. Ook gaat het over een nieuwe plek en over vast en zeker veel nieuwe stenen. Het is een beetje alsof je in Japan het openluchtmuseum Holland bezoekt. Het lijkt echt, maar is het niet.
Maar zoals het gebouw er nu bijstaat, dat kan ook niet. Hart gaat dus instemmen met de wijziging van het bestemmingsplan.
