zondag
28 apr
Een groot deel van de uitgaven en het werk van de gemeente krijgt amper aandacht. Het gaat over zaken die achter voordeuren gebeuren. Hart zet de deur op een kier.
Veel aandacht gaat de komende vergaderingen van de raad uit naar gemeentelijke plannen die ambitieus, duur en zichtbaar zijn: diverse nieuwe of te vernieuwen basisscholen, een multifunctionele accommodatie en een weg.
Hart vindt bijna alle plannen sympathiek, maar stelt tegelijkertijd vast dat ze de financiële positie van Meierijstad in gevaar brengen. En dat dit vooral kwalijk is voor de mensen in onze gemeente die de overheid hard nodig hebben.
Sociaal domein
Hart vindt dat de gemeente genoeg geld in kas moet houden voor de taken en diensten die minstens zo belangrijk zijn, maar niet zichtbaar: werk & inkomen, de Wmo en de jeugdhulp. Samen vormen ze het sociaal domein en van elke euro die de gemeente uitgeeft, gaat daar ruim 38 cent naartoe.
Het zijn uitgaven die uiteindelijk terechtkomen achter de voordeuren van inwoners en die mensen die daar wonen schreeuwen die steun niet van de daken. Zoals ook de gemeente niet meer informatie geeft dan over beleid in het algemeen.
Dat is logisch en terecht, maar zorgt er wel voor dat het sociaal domein de gemiddelde inwoner weinig zegt. En dat de gevolgen van financiële tekorten minder zichtbaar zijn dan die van slecht wegenonderhoud.
Reserves
We moeten het daarom echt eens met u over dit onderwerp hebben. Want Meierijstad heeft in vergelijking met de meeste andere gemeenten behoorlijk wat reserves gespaard voor dit sociale werk, maar dat geld dreigt snel op te gaan.
Er zit nu nog € 10 miljoen in die oorlogskas. Dat was een jaar geleden nog € 13 miljoen en dat is begin 2023 naar verwachting nog maar € 6 miljoen. De oorzaak is vooral dat het Rijk in 2015 allerlei sociale taken overdroeg aan gemeenten en dat deed met te weinig geld.
Erger nog: het Rijk maakte het zo nu en dan nog duurder, bijvoorbeeld door iedere oudere inwoner huishoudelijke hulp via een financieel aantrekkelijk abonnement te gunnen – ook als zo’n senior een miljoen op de bank heeft staan, heeft hij of zij recht op een schoon huis voor € 19 per maand.
En nou we toch aan het klagen zijn over ‘Den Haag’: we mogen van de dames en heren daar het geld uit het gemeentefonds niet meer speciaal bewaren (‘oormerken’) voor het sociaal domein. Als we dus een keer wat minder uitgeven aan bijvoorbeeld die huishoudelijke hulp, dan moet de rest in de algemene reserves.
[tekst gaat verder onder de foto]
Op het Binnenhof gaat het veel te vaak over de gemeenten.
Waar bemoeien ze zich daar aan het Binnenhof mee? Hoogst irritant dat de Tweede Kamer daar het ene na het andere debat voert over verantwoordelijkheden die daar niet liggen, maar bij de gemeenten.
Wmo
Die huishoudelijke hulp is trouwens een onderdeel van de diensten die de gemeente levert op het gebied van de Wmo, de Wet maatschappelijke ondersteuning.
De Wmo gaat ook voor dagbesteding, tijdelijk verblijf en begeleiding van mensen, over collectief vervoer, hulpmiddelen, vervoer- en rolstoelvoorzieningen, beschermd wonen en woonvoorzieningen.
De vraag naar veel van dit soort diensten neemt toe. Neem dagbesteding en begeleiding: het aantal inwoners dat daarvan gebruik maakte, steeg afgelopen jaar met 11 %.
Jeugdhulp
Wmo is één van de drie onderdelen van het sociaal domein. Een ander onderdeel is de jeugdhulp en daar is landelijk al jarenlang veel over te doen. Ook hier geldt dat het Rijk te weinig geld overmaakt aan gemeenten. Daarnaast neemt de vraag naar hulp jaar na jaar toe.
De regio waarvan Meierijstad deel uitmaakt, doet het zo gek nog niet. Een paar jaar geleden werd al besloten hulp dichter bij huis te bieden en opname in instellingen als het kan te vervangen door hulp in huis.
Hart schreef er op deze site al vaker over en stelde bij die gelegenheden vast dat de aanpak werkt. De totale uitgaven werden in 2020 begroot op ruim € 18 miljoen en kwamen dankzij die werkwijze uit onder de € 17 miljoen.
[tekst gaat verder onder de foto]
Toenmalig wethouder Paul Kagie (Wmo, ‘s-Hertogenbssch) was destijds een van de architecten van een nieuwe aanpak van jeugdhulp in onze regio.
Fijn is ook dat er voor het eerst sinds tijden geen toename is van dyslexiezorg. Het is Hart trouwens een doorn in het oog dat gemeenten voor deze hulp verantwoordelijk zijn. Het geld dat het Rijk daarvoor beschikbaar heeft, zou naar scholen moeten gaan.
Werk en inkomen
En dan is er nog het derde onderdeel van het sociaal domein: werk en inkomen. Het afgelopen jaar hadden de ambtenaren van onze gemeente het op dit gebied drukker dan ooit en dat komt door allerlei tijdelijke regelingen vanwege corona.
Vooral de hulp aan ondernemers en andere zelfstandigen kreeg aandacht in de media, maar feit is dat corona ook leidt tot meer aanvragen van uitkeringen onder (ex-)werknemers. Overigens probeert de gemeente met man en macht te voorkomen dat mensen werkloos worden.
Gevolg van al die inzet is wel dat de activiteiten van het nieuwe sociaal werkbedrijf PIM volgens het College stilviel. Daar werden nogal wat mensen de dupe van. Hart gaat er binnenkort vragen over stellen.
Uit het zogeheten ‘dashboard sociaal domein’ blijkt dat ondanks corona er minder vraag was naar bijzondere bijstand, minimaregelingen, voedselbank en schuldhulpverlening. Mogelijk dat dit komt door de extra coronasteun van het Rijk.
Maar ook de preventie werkt. Meierijstad stelde vorig jaar een armoedeambassadeur aan en die zorgt ervoor dat problemen worden opgemerkt voor ze gierend uit de hand lopen.
[tekst gaat verder onde foto]
Armoedeambassadeur Mieke Bosch
Het is publicitair gezien allemaal niet zo boeiend als een mogelijke ondergrondse raadzaal, een nieuwe weg die de N279 verbindt met Veghelse bedrijventerreinen of de bouw van nieuwe basisscholen – maar het gaat hier wel over zaken waar de lokale overheid écht het verschil maakt.
De prestaties van de gemeente binnen het sociaal domein zijn vastgelegd in het dashboard, wat hieronder als download is opgenomen. Dat dashboard is een onderdeel van de jaarrekening van de gemeente.
Die jaarrekening wordt morgen, donderdag, besproken tijdens een vergadering van de gezamenlijke raadscommissies. De vergadering wordt gehouden in het bestuurscentrum in Sint-Oedenrode en is vanaf 19.30 uur hier online te volgen.
