zondag
28 apr
Stadskanaal is het voorland van de gemeente Meierijstad. De gemeente Stadskanaal heeft een dikke middelvinger opgestoken naar het Rijk. Ze vertikken het daar om nog verder te bezuinigen. Oproep om wijs te stemmen op 17 maart.
De gemeente Stadskanaal stuurde een briefje naar alle gemeenteraden van Nederland. Of ze kennis willen nemen van een film over hoe die Groningse gemeente (32.000 inwoners) dit jaar werkt met een niet-sluitende begroting.
Armoede groot
Het verhaal komt erop neer dat Stadskanaal het niet kan verkroppen nog maar een cent te bezuinigen. Dat leidt namelijk tot slechte hulp en zorg of sluiting van belangrijke voorzieningen.
Dan maar in het rood.
Heeft Stadskanaal er dan een zootje van gemaakt? Welnee. Ze hebben alleen de pech dat er nogal veel mensen aankloppen bij de gemeente voor hulp. Dat komt weer omdat de armoede er groot is. En alsmaar groter wordt.
Dichter bij de burger
De oorzaak is de operatie van 2015, toen de Rijksoverheid belangrijke taken overhevelde naar de gemeenten. De Participatiewet, de Wmo en de Jeugdhulp moesten ‘dichter bij de burger’ komen.
[De tekst gaat door onder de foto]
In de film komt hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga aan het woord en die weet wel beter. Niks dichter bij de burger. Het kabinet moest bezuinigen om aan de EU-begrotingsregels te voldoen. Of de gemeente het maar met 10 tot 20 procent minder geld wilde doen.
Cynisch beeld
Diverse deskundigen geven in de film een ronduit cynisch beeld van wat er daarna allemaal gebeurde. Terwijl gemeenten niet wisten hoe ze met minder geld hulp en zorg op peil moesten houden, groeiden in Den Haag de ministeries die vinden dat ze de gemeenten moeten controleren en begeleiden.
‘Het aantal ambtenaren is daar sinds 2015 verdubbeld’, vertelt directeur Erik Dannenberg van Divosa in de film. Divosa is de vereniging van gemeentelijke sociale diensten.
Kinderpsychiatrie
De gemeenten stelden al snel vast dat ze die enorme klussen niet alleen aan kunnen. Vanwege geldgebrek, maar ook omdat ze taken moeten uitvoeren die werkelijk niets van doen hebben met waar de gemeenten toe op Aarde zijn. Neem de kinderpsychiatrie – geen idee waarom dit bij de lokale overheden hoort.
Gemeenten zochten daarom elkaar op. Ze bedachten dat schaalvergroting de oplossing is. Zo ontstonden Meierijstad en nog veel andere nieuwe fusiegemeenten.
‘Dichter bij de burger’ werd zo ‘verder af van de burger’. De tijdelijke sluiting van gemeentelijke servicepunten in Sint-Oedenrode en Schijndel is er een pijnlijk voorbeeld van.
Gemeenschappelijke regelingen
Daarnaast gingen gemeenten op regionaal niveau samenwerken, onder meer in zogeheten gemeenschappelijke regelingen ‘Op de ministeries zijn ze er dol op’, aldus Elzinga. Die samenwerkingsverbanden hebben namelijk geen directe volksvertegenwoordigers, de gemeenteraden staan op afstand en bemoeien zich er niet al te veel mee.
Een ander gevolg is de al genoemde bezuiniging. Meierijstad heeft nog niet de problemen van Stadskanaal, maar de eerste tekenen van toekomstig geldgebrek zijn er al. De aanleg van Omnipark De Brug in Erp is onzeker.
En daarmee zijn we weer bij Elzinga. Hij voorspelt dat de komende raadsperiode zowat alle gemeenten kampen met tekorten en er voor wethouders en raadsleden weinig plezierigs te doen is. ‘Je moet mensen stimuleren om mee te doen aan de gemeentelijke politiek en daarvan is de komende periode geen sprake’, blikt hij vooruit.
Kwetsbaar
De slachtoffers zijn vooral de mensen die de overheid nodig hebben om het hoofd boven water te houden. We noemen ze tegenwoordig kwetsbare mensen.
In de film komt nationaal ombudsman Reinier van Zutphen voorbij. Hij zegt: ‘Kwetsbaar betekent dat ze door de overheid gekwetst kunnen worden. En dat worden ze ook. Doordat ze niet de hulp krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben.’
Wat Hart betreft heeft u bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer oog voor de mensen die de overheid nu meer nodig hebben dan ooit. Hart doet aan die verkiezingen niet mee, want concentreert zich op wat er lokaal kan en moet. U leest erover in De 5 van Hart.
Wie de film te lang vindt, kan de samenvatting bekijken. Of leest hieronder het verslag.
